1
Sabat
ya
mbai
Yesus
na
moisa
orowate
yo
bele
gandum
heke
nolora
ewate.
Moni
kowatene
gandum
ani
hokayeke
anayeke.
2
Farisi
holona
yo
erekaimilene
Yesusre
wainye,
“Ereimi,
Yahudi
naei
era
hena
huluinye
Sabat
ya
omokoijae
eleukoke
rambunbe
wa
moisa
orate
yo
mokate.”
3
Nebeibe
Yesus
yae
weumi,
“Naendae
wanen,
aei
yobe
Ondofolo
kaban
Daud
na
moisa
hakainyekoke
orayeke
yo
bele
monine
kowatene
mokouboke
u
mekai
mayae
homone
okoikoi?
4
Allahre
ei
mom-mom
imae
eise
eweufike
imam
yoni-yoni
yae
mo
anenaikonde
feube
yaroukoke
na
moisa
hakainyekoke
ro
miyae
bele
ikeumi
anaikoke.
Musale
walora
wali
heere
foloukoke
a
huluinye
nebei
feu
ro
miyae
hosoro
anei
sului.
5
Nane
merau
Musale
walora
wali
heere
foloukoke
homone
moloukoke
mayae
okoikoi.
Nebei
homone
molaikoke
Sabat
yare
kalia
omokoijaebe,
nebeibe
imam
yoni-yoni
Allahre
ei
mom-mom
imae
na
kaban
sele
kiyaene
kalia
imokowate.
Nebei
naeise
Allah
yae
bekore
eleikoi.
6
Reyae
mare
wamale,
Reyae
mai
nolone
hebale
Kiyae
Allahre
ei
mom-mom
imae
na
kaban
sele
kiyaere
hameungekokale.
7
Allahle
yendo
kayaalo
Hosea
yae
nda
Allah
ukeunge
a
moloukoke,
‘Yanekoi
yase
bele
wali
mekaise
Raei
kena
kale,
Rare
hili
era
akau
erare
ongkou
wae
felennekonde
Reyae
kena
ban.’
Nebei
a
faeu
naei
no
isaeyaeubokena,
mayae
Raei
moisa
orande
yo
beko
omokoi
holore
me
onoyoi
sului.
8
Rabuhine
ban
Reyae
Allahle
bokora
mekale
ro
miyae
uware
yeubokale
Kiyae
Sabat
ya
na
yunde
yeubokale
Reyae
niyae.”
9
Nebei
anuwaufa
alainyekoke
ewate,
aibaleke
yona
Allahre
ei
mom-mom
imae
mbainye
Yesus
eweufike.
10
Nebeinye
ro
mbai
na
me
reufi
nimainyekoke
nangkele
eweufike.
Nda
yo
Yesusre
kemere
nenainyebonderene
a
melaeli
wanen
mae
nainyeboke
wainye,
“Sabat
ya
yae
ro
miyaere
na
hului
onomi
inyaimile?”
11
Yesus
yae
weumi,
“Mayae
ro
miyae
nemene
mai
domba
naendae
mekai
horo
a
bulune
Sabat
ya
yae
ruweubere
bae
mayae
kaeuboube.
12
Ro
miyae
bae
Allahle
ro
be
ro
yoinye
berei
sele
nda
domba
yoni-yonira.
Nebeinye
Reyae
wamale,
Ro
miyaere
Sabat
ya
na
hului
hakomambonde?”
13
Yesus
euweke
nda
rore
weunge,
“Wa
me
neinye!”
Nebei
ro
na
me
nekeunge
na
hibi
na
me
reufina
me
wanen
onomi
yeuboke.
14
Nebei
aerene
Farisi
holona
yo
Allahre
ei
mom-mom
imaera
aibaleke
Yesusre
honaibonde
naei
a
meraunge
kolowainyele.
15
Nda
yo
na
merau
kolowainyele
Yesus
isaeyeubokene
nebei
ei
mom-mom
imaera
eukuke
anuwau
hire
ewole.
Ro
miyae
helen
Yesus
ewolene
hakainyekoke
ewate
era
yo
buloo
yo
nanemene
onomi
iwoumi.
16
Allahle
yendo
kayaalo
Yesaya
yae
Yesusle
naeise
nuleungekoke
a
na
hului
yembonde
naeise,
nda
ro
miyaere
a
hun
kolowoumi
Naei
uwa
naeise
hiwa
yore
ehuweijae.
17
(12:16)
18
Nda
Wali
Ondofolo
naeise
Allah
ukeunge
are
Yesaya
yae
moloukoke,
“Erenne,
Raei
yebaei
bubaei
eleubokale
ukanale
endere
Reyae
buhaere
haenaele
Kiyae
nane
merau
Raei
kenare
foise
mokoyeufe
Kiyae.
Raei
Roh
Nare
arembonde.
Neyae
Yahudi
ban
ro
miyaere
wali
ijen
are
huwemmile.
19
Neyae
nibi
enene
a
kaban
mae
ekaengkoi,
ro
kabande
ebaei.
20
Hila
rabo
holei-holei
an
ro
miyae
wali
o
ha
ba
bele
wanen
nane
merau
ye
rondon
wanen.
Nebei
yo
Neyae
mokommile
naei
hila
rabo
elae
halenate.
Nebei
me
u
Neyae
mokonde
mende
ro
miyae
nemene
Allah
Naei
me
kelee
u
keleene
enayorulengkonde
nekenayende.
21
Nare
mbaibe
nda
kani
kelana
Yahudi
ban
ro
miyae
wali
hena
bonare
rabo
enainyehalende.”
22
Nebeisa
ro
mbai
alo
yae
ainyebokene
na
ijoko
kumba
yeuboke
nane
merau
a
mun
yeuboke
Yesusle
bokore
yawainyehoke
mekate.
Yesus
onomi
ikeungera
a
elewole
ijoko
erewole.
23
Nebeinya
ro
miyae
nanemene
fa
yae
bowate
elate,
“Ondofolo
kaban
Daudle
orona
mena
are
nulainyekoke
Ro
nda
niyae
era!”
24
Farisi
holona
borokate
bae
nda
ro
miyaere
waimi,
“Beelzebul,
walobo
yun
mae
elae
ikeungebe,
walobore
hukeumi.”
25
Farisi
holona
yo
naei
u
benena
a
Yesus
naeisaeinye
weumi,
“Yo
yan
mbai
na
ro
miyae
be
hun
ma
hun
nekenatena,
nebei
yo
yan
here
ware
wembonde.
Nane
merau
yo
mbai
na
ro
miyae
naeise
naeise
kena
ikele
nekenatena,
nebei
yona
ro
miyae
here
ware
wembonde.
26
Nebei
sului
mbai
walobo
yun
na
walobo
akobaere
hukennehindena,
nauware
uware
fela
roronete.
Nebei
mekai
yae
na
yo
yan
kerensonde.
27
Beelzebulle
elae
yae
Reyae
nda
walobore
hukeungehikale
elaubena,
ndele
elae
yae
mai
moisa
orate
yo
walobore
hukaimi?
Nebeinye
mai
moisa
orate
yo
yae
mai
beko
mokaubere
me
nonayemombe.
28
Nebeinye
nda
walobo
yoni-yoni
Allahle
Roh
elae
yae
hukamaelena,
nana
hesele
Allah
Rare
eleufeboke
nda
kani
kelana
ro
miyae
me
mokoremile.
29
“Elae
bele
ro
naei
imaene
nekelena,
naei
rambun
yaroikoise
ro
miyae
na
hului
ban
sele.
Nebei
imaena
ro
na
bere
ha
yae
ikilenainyekonde
helere
nebeisa
naei
rambun
yaronaikonde.
30
“Nde
yae
Raei
a
elalere
ehakoyei
kiyae,
nebei
kiyae
Rangkele
yokeijobe
nekende.
Nde
yae
Raei
me
kelee
u
keleene
nekate
holona
ro
miyae
inyaibondere
moi
eneisi,
nebei
kiyae
ro
miyaere
here
warebe
boumi.
31
Nebei
aerene
Reyae
mare
wamale,
nde
yae
me
hila
u
hilae
Rare
konsele,
a
beko
faeu
beko
Rare
wensele
kiyae
Allah
naei
beko
bako
faeinyennebonde.
Nebeibe
nde
yae
Allahle
Roh
Naei
me
u
mokole
walobolena
elae
walora
mokale
yae
elengkondena,
Allah
nare
buhae
eheikoi
sului.
32
Reyae
Allahle
bokora
mekale
ro
miyae
uware
yeubokale
Kiyaere
ro
miyae
mbai
a
beko
wenselena,
Allah
naei
beko
bakore
faeinyennebonde.
Nebeibe
nde
yae
Allahle
Rohre
a
beko
wennele
kiyae
Allah
naei
beko
bako
efaeinyeiboi
mo
nekenende
nda
kani
kela
huba
mennemokonde
yane.
33
“Raei
u
mekai
kombo
mahu
ani
mokoyate
wanen
mae
ahunerebonde.
Mayae
Raei
u
mekai
ma
elengko!
Raei
me
u
Allahle
walora
mokalene
u
mekai
foi
ma
nekale,
nebei
banna,
Raei
me
u
walobo
yun
elae
walora
mokalene
u
mekai
beko
ma
nekale.
Rabuhine
ban
anira
nebei
o
no
roiboyainye
wanen
mae
ro
miyae
naei
me
u
mokate
yae
na
hului
ronainyebonde.
34
Mayae
rami
holona
wanen
ro
miyae
yaeuboke.
Mai
u
mekai
beko
nolone
nekeimeyaubene,
mayae
a
foi
faeu
foise
eleikoi
sului!
Rabuhine
ban
mai
kena
beko
u
beko
eisa
are
faeufe
elaube.
35
U
mekai
foi
bele
ro
miyae
foi
yae
maemae
koikoyeunge
na
kena
einye
honainyene,
foi
naei
rambunde
mo
eyelewole.
Nebei
sului
mbai
beko
yae
maemae
koikoyeunge
na
kena
einye
honainyele
kiyae
beko
naei
rambunde
mo
eyelewole.
36
Nebeinye
bene
nekenayembe,
Allah
yae
ro
miyae
naei
walire
hului
enengkolombe
yane,
mayae
nanemene
mai
a
faeu
mekai
ban
elewaube
wo
engkongkombe.
37
Rabuhine
ban
menaeijae
elaube
a
faeu
huluinye
Allah
yae
foi
yo
kaenenembe,
beko
yo
naei
ehee
bukulu
inyembe.”
38
Nebei
hee
yae
Musale
walora
wali
heere
foloukoke
isaeyaeiboke
kelewaimi
holona
yo
bele
Farisi
holona
yo
bele
Yesusre
wainye,
“Guru,
meyae
kena
hele
kande
Weyae
rambun
emere-emere
mokoubonde
eremabondere.”
39
Nebeibe
Yesus
yae
weumi,
“Mayae
u
hila
wa
hilaere
kaube
ro
miyae,
rambun
hoime
bahe
Allah
merau
wae
ei
molaungele
lonbe,
iwau
emere
mokorebondere
riyaufe.
Mare
iwau
eme
Reyae
omokoi,
Allahle
yendo
kayaalo
Yunusle
iwau
mbaibe
kelerembombe.
40
Yunus
reniai
ya
name
ka
kaban
yarele
einye
nekeukoke
naei
wanen
mbai,
Reyae
Allahle
bokora
mekale
ro
miyae
uware
yeubokale
Kiyae
reniai
ya
name
kani
einye
erenekengkonde.
41
Allah
ro
miyae
naei
walire
hului
emmikolonde
yane,
Niniwe
yone
nendahina
hele
nekewate
ro
miyae
bele
nda
kulunne
yo
bele
nanembaisa
anainyunde.
Niniwena
yo
nda
kulunna
yore
me
nonaimiyonde.
Rabuhine
ban
Niniwe
ro
miyae
na
mene
ban
une
ban
Yunus
Allahlena
a
yae
huwoumine
hee
rorowate
nulu
keumiboke.
Mana
Reyae
mekale,
Yunus
yae
ehameikoi
Kiyae
wamalebe,
nebeibe
mayae
nulu
ekeiboi
sele.
42
Allah
ro
miyae
naei
walire
hului
emmikolonde
yane
miyae
Ondofolo
Hilo
Norona
nda
holona
yo
bele
mbainye
anainyunde,
na
beko
mokowatera
me
nommiyonde.
Rabuhine
ban
nda
miyae
Ondofolo
kani
kela
hubara
Ondofolo
Salomole
isaei
hebaende
borombonderene
mewole.
Mana
Reyae
nda
nekale
Salomo
yae
ehameikoi
Kiyae,
nebeibe
Raei
isaei
hebaende
oboroiboi
sele
kaube.
43
“Nda
kulunna
ro
miyae
walobo
nansau
wae
beko
yae
ei
aungeboke
wanen.
Nebei
walobo
nansau
ro
miyae
naei
uwara
etuwele
hee,
nore
yembonde
naei
a
kala-kala
anuwaunge
baeyele
anne.
44
Nebei
walobo
elele,
‘Reyae
nukeubokale
role
uwa
eise
berehonde
erelere.’
Eke
bae
nebei
ro
naei
wali
erele
bangka,
niki
ban,
nambai
mokoungehake.
45
Nebeinye
nda
walobo
eukuke
eke
walobo
na
beko
hele
kayeero
mehine
bee
yaweumiboke
ayeuboke
nekewate.
Nda
ro
naei
wali
beko
hele
bena
nekewolera.
Nebei
sului
mbai
nda
u
hila
wa
hilae
ma
kulunna
ro
miyae
mai
wali
beko
hele
yembombe.
Rabuhine
ban
Reyae
mai
nolone
nekale
heene,
walobo
yoni-yoni
aibaleke.
Nebeibe
mayae
Raei
a
elale
hila
rabo
ehaleinye,
Reyae
erele
heene
walobo
yoni-yoni
helen
bukenaibonde
menate.”
46
Ro
miyae
helende
Yesus
ane
weumi
hee
yae,
nenake
nauwake
wa
bele
mekate.
Yesus
naei
are
elenaikonderene
moinye
hebewate.
47
Ro
miyae
helen
nolona
ro
mbai
yae
Yesusre
eke
weunge,
“Ereibo
ba,
ana
wauwake
wa
bele
moinya
mekaisebate
Wangkele
hubayengkombere.”
48
Nebeibe
are
ukeunge
rore
Yesus
yae
weunge,
“Nde
menake
wanen?
Nde
raei
aka
baeke
wanen?”
49
Na
moisa
orowate
yore
me
yae
keleumi
wa
elele,
“Nda
niyae
menake
naei
rauwake
wa
naei.
50
Rabuhine
ban
nde
yae
Maeko
surgana
naei
kena
kole
huluinye
hakonde
mokonde,
nebei
kiyae
Raei
aka
baeke
wa
yae
menake
naei
yae
elerekonde.”