1
Zao
kim
lwa
seꞌak,
Yesus
dekam
zep
dua-blaskam
de
zere
hon
ang
ta
gwen
wenya
asa
tagal
gulsuku,
zao
zep
sosonna
abe
mae
hap
golzimki–
ee
dikim
dowal-dowalsa
golealsa
sone
gwen
hap,
hen
kirekam-kirekam
sang-sang
karek
gollwa
gwen
zisi
dikim
dawem
ta
gwibin
hip.
2
Dua-blaskam
de
dam
tasibin
zini,
ano
mae
mo
bosem-sena,
nonol
Simon–
mensa
hen
“Petrus”
kum
nen
gweblanan,
oso
zem
Andreas
han.
Hen
Zebedeus
mo
walas
darena,
Yakobus
oso
zem
Yohanis
hin.
3
Hen
Pilipus
ne
Bartolomeus
ne,
Tomas,
hen
aena,
Matius.
Ëe
menkam
Roma
mo
irik
ginnik
debe
pajak
te-alasa
alal
ta
gwek.
Hen
ahana
Alpeus
Bak
mo
tanena
Yakobus,
hen
ahana
Tadeus.
4
Hen
ahana
Simon–
in
zen
nonol
Israel
dikim
Roma
mo
irik
gin
nikon
eze-en
gwen
hap
de
easas
gwennak
ang
gwekake.
Hen
ahana
Kariot
walya
Yudas.
In
zen
sa
Yesussu
zergulu.
5
Dua-blaskam
de
wenya
asa
dekam
zep
anakare
ol
zim-zim
niban
lup
gul
soneka,
“Yahudi
srem
zi
mo
e-e
san
bahem
sek
gwen.
Samaria
mo
e-e
san
hen
bahem.
6
Diki
Israelk
de
zi
ensa
em
amjanbin–
sap
zen
san
de
bi
srem
zahona
kiye.
7
A
kirekam
lonbirida
song
gwek:
‘Alap
man
angkam
Zen
de
nesa
teipsinkim
irik
ginkim
kon
gwesibir
hanaꞌara.’
8
Zi
sang-sangna
dawem
la
gwibik.
Hen
tinni
ngaya
la
gwibik.
Hen
sop
sang-sang
karek
nabare
zini
dawem
la
gwibik.
Hen
dowal-dowala
olealsa
sone
gwek.
Ëe
asa
kire
hap
de
sosonsa
ebe
mae
hap
totoresa
golzim,
zep
em
hen
kirekam
totoresa
mas
eibirida
gwek.
9
Te-alana
bahem
mae
lop
tan–
sap
yawala,
sap
hen
betek
maena.
10
Ora
san
dep
de
tembane
taiblin
honna
bahem
hen
wewek
tan,
hen
pakeanna
timnik
de
enna
kim
sek
gwek.
Hen
sepatuna
ala
son
enna
kim
emki
sek
gwen.
Dutena
hen
bahem
mae
kap
tan.
Em
in
Alap
mo
syalsae
oꞌan,
zep
em
men
desae
tawa
la
gwibiꞌik,
zen
zen
sa
ebe
mae
hap
tembane
maena
nol
gwizim–
zao
dikim
lowehen
hap
denaye.
11
“Em
de
enak
yaing
gwe-gwennak,
nonol
mae
hap
em
ehakalsik
gwen,
‘Nara
zi
wehe
asa
ena
an
kon
zer
inꞌinka?’
Men
zen
emsa
zer
irinni,
zebon
en
emki
gwen,
hendep
dekon
en
emki
etan
song
gwen.
12
Golak
de
tin
nikon,
nonol
anakan
em
egu
kini
gwen,
‘Dawem.
Em
Alap
mo
taha
terenake
lowe
heꞌan.’
13
Zao
de
Alap
osan
dep
de
hohle
gwen
nik
gweꞌanka,
ki
eiwa
zao
esa
Alap
mo
taha
terenak
dawemkam
lowehe
gwer.
Kire
nik
de
gwe
srem
gweꞌanka,
ki
emki
enbirida
gukhan,
‘Ëe
mensa
nonol
emsa
enbiridal,
Alap
mo
taha
terenak
de
sap
lowehen
hap
dena,
awe
molya
ki
lwak.’
14
Hwena
men
dekore
e
nakon
emsa
anakare
ola
ban
zer
irin
sremna,
‘Em
ba
habe
awe
hataꞌan
zala?
Ëe
ama
emsa
de
salblanna
baes
taꞌan,’
dekam
em
kon
song
gwen.
Hen
ere
mo
tana
sonsa
em
ze
taik-tik
so
gukhan–
zen
dekakim
anakan
tame
nuk,
‘Zen
sap
Alap
onakore
ol
dawem
naban
nebe
mae
hap
golhatazim
zira,
hwena
nen
insa
er-in
srem
gwenan
nere
mae
hap
de
kareksae
kim
mam
ulin.’
15
Eiwa
denakae
emsa
gubiridaꞌan:
Aumwa
hap
de
zisi
klis
gunnuk,
Alap
ena
insa
anakan
sa
enlala
gweblala,
‘Zen
orep
de
ena
Sodomk
de
zisi
ekarek
gwenkam
man
kwei-kwik
nuk.’
Zep
men
kirekam
Alap
orep
Sodomk
de
zisi
zere
mae
mo
karek-karek
hap
heip
gulku,
hwena
ano
lup
gul
sonen
zini
emsa
de
lup
gul
irin
srem
zini,
desa
aumwa
hap
de
klis
gunnuk
serkam
tangan
sa
karek
tabiri.”
16
“Emki
eenlala
gwen:
Ëe
domba
makare
soson
srem
nakae
emsa
lup
gul
soneꞌan–
gwe
tihi
jal-jal
ngirin
sin
dep.
Zen
in
zep
terya-tyakam
sek
gwek–
men
kiye,
wanya
de
song
gwenna.
Hwena
sae-sae
enlalakam
em
sek
gwen–
men
kiye,
mawana
ohola
mo
enlalana.
17
Zep
terya-tyakam
lowehe
gwek,
sap
emsa
sa
Yahudi
mo
but
srem
gol-gol
san
dep
dahyohal
gwer.
Hen
zewe
de
teipsin-teipsinni
sa
emsa
de
tangole
gwibin
hip
nenbirida
gwer.
18
Em
an
Asa
de
ang
gwe-gweblanna,
zep
emsa
sa
pemerinta
mo
teipsin-teipsin
zi
sin
dep
kap
nulhal
gwer.
Zen
kirekam
Alap
mo
dwam
gwibin
sin
sa
ki
ebe
mae
hap
lwa
gwizim–
em
dikim
ze
Yahudi
mo
teipsin-teipsin
nika
hen
Yahudi
srem
zi
mo
teipsin-teipsin
nika
abe
hap
denaka
tonbirida
gwen
hap.
19
Zep
emsa
de
kap
gulhal
gwennak,
em
bahem
anakare
hap
enlalana
ebeya
gwe-gwen,
‘Ëe
banakarekam
asa
ze
ding
ul
gwizim?’
Sap
men
kirekam
de
ding
gul
gwizimdin
hip
dena,
zen
emsa
de
taken-taken
gweblan
ennak
sa
ki
Alap
ebe
mae
hap
gol
gwizimdi.
20
Sap
dekam
em
en
molye
ola
lon
gwibik.
Hwena
ngatan
zi
mo
langnak
de
Bian
mo
Enho
sa
eno
mae
mo
ek
tihi
san
ding
gul
gwizimdi.
21
“Emsa
sa
tingare
zini
husus
neibirida
gwer,
sap
em
an
Asa
de
ang
gwe-gweblan
wenya.
Zep
a
kirekam
sa
ebe
mae
hap
lwa
gwizim:
Emsa
ere
mae
mo
aya-wal
oso-wal
tanganna
sa
tameran
hap
nolegu
gwer.
Hen
emsa
ere
mae
mo
bi
walya
sa
tameran
hap
nolegu
gwer.
Hen
ere
mae
mo
walasna
sa
emsa
abe
hap
de
jal
hap
noletobe
gwe-gwer,
hendep
tameran
hap
sa
hen
emsa
nolegu
gwer.
Hwena
em
in
zene
Asa
de
taibliblannak
tatem
ezauk
gweꞌak,
hendep
aumwa
hap
denak
de
hataꞌak,
em
esa
engaya
gwer.
22
(10:21)
23
Zep
emsa
de
aha
e
maenak
karek
tabinkim,
dekon
aha
e
san
em
heya-hya
gwen.
Sap
eiwa
denakae
emsa
gubiridaꞌan:
Em
de
tingare
Israel
mo
e-esa
amjanbiridankam
sul
sonen
sremnak,
ngatan
zi
mo
lang
nakore
Zi
Tanganna
Ëe
dekam
asa
lwa
halzal.
24
“Zep
gulk
sun
de
ol
blaoranna
ansa
emki
enlala
gwe-gwibin:
Sekola
walasna,
zen
mam
naka
hom–
guru
zem
onakonye.
Zep
guru
zemka
de
aha
zi
lamang
ta
gwenkam,
sekola
walas
zem
insa
hen
sa
kirekam
lamang
da
gwibir.
Sekola
walasna
in
sa
sam
gwesili–
zen
de
guru
zemka
tana
wei
san
zertronkamye.
Hen
kirekam,
zi
mo
tana
iltikinnik
de
babu
gwe-gwen
zini,
zen
hen
mam
naka
hom–
zere
mo
zi
bina
in
onakonye.
Ëe
an
sap
gol
bi
nike
awe
gweꞌan,
hwena
Asa
man
lamang
da
gwenan,
‘In
dowal
mo
kigi
mo
sosonkam
syal
gwe-gweꞌara.’
Zep
em
Abon
de
ang
ta
gwen
wenya,
Asa
de
tana
wei
san
zertronkam,
emsa
hen
kirekam
sa
lamang
da
gwibir.”
25
(10:24)
26
“Zen
in
zep,
zi
bose
omka
bahem
airibirida
gwen.
Sap
karekna
mensa
aningkim
ebe
mae
hap
nol
gwizimnin,
desa
sa
Alap
lamkam
golwet
sola.
Hen
kalangna
mensa
Alap
aning
gul
gweka,
desa
sa
hendep
tingare
zini
hla
nul.
27
Ëe
mensa
kam
golak
emsa
tonbirida
gweꞌan,
em
hwena
desa
yaklam
neik
tagal
gwennak
lonbirida
gwek.
Men
desae
ne-erenak
emsa
tonbirida
gweꞌan,
em
hwena
desa
ol
mam-mamkam
neik
tagal
gwennak
lonbirida
gwek.
28
Zi
bose
omka
bahem
airibirida
gwen,
sap
zen
auhu-kama
tim
en
naka
damera
gwenan.
Hwena
zeno
mae
mo
sosonna
hom
tangan–
ang
naka
de
karek
tan
hap
denaye.
Diki
Alap
ensa
em
airi
gweblan,
sap
Zen
Zebon
en
sosonna–
tim
niban
ang
naban
de
syauk
blanak
karek
son
hap
denaye.
29
“Emki
mawana
tainim
bes-beꞌa
enlala
gwibiridan.
Desa
zini
hom
te-alakam
de
kap
gun
hup
dwam
neibirida
gwenan.
Sap
eiwa
kirekam,
hwena
zen
hen
aha-en
mae
molya
kama
san
zanka–
neno
mae
mo
Bian
de
kirekam
dwam
gweblan
sremkamye.
30
Hen
kirekam,
eno
mae
mo
nol
alana,
Bian
mes
desa
anakan
tawa
gwibirki,
‘Beyana
ki
en.’
31
In
zep
ere
mae
mo
tim
hip
dena
bahem
engalap
gwe-gwen,
sap
em
Alap
mo
nwenak
mawana
tainim
bes-bes
naban
apdenak
hom.”
32
“Zen
in
zep,
zini
men
zen
aha
zi
hon
zenaka
anakan
kira
ta
gwenna,
‘Ëe
an
Yesussu
de
ang
gwe-gweblanna,’
kire
zini
Ëe
asa
hen
ngatan
zi
mo
langnak
de
ere
mo
Bian
hon
anakan
kira
tal,
‘Zen
an
hen
eiwa
Asa
de
ang
gwe-gweblanna.’
33
Hwena
men
zen
de
Asa
aha
zi
hon
anakan
nazabeblaꞌak,
‘Ëe
Yesussu
de
ang
gwe-gweblan
zisi
hom,’
ki
Ëe
hen
anakan
asa
desa
kira
tal,
‘Zini
an
Asa
de
ang
gwe-gweblan
naka
hom.’
34
“Bahem
anakan
Asa
kil
ti
gwen,
‘Zen
an
umlaesa
de
okamanak
awe
golhatazan
hap
hata
zaka.’
Ëe
kire
hap
home.
Hwena
abe
hap
de
jal
hap
Asa
de
tame
tan
srem
wenya
sa
emsa
tameran
hap
gil-gil
neibirida
gwer.
35
Ëe
ansa
hatazak,
zen
dekam
sa
ebon
mae
onak
anakarekam
lwa
gwer:
‘Zi
walasna
zen
bi
wal
zeban
sa
zenaka
gil-gil
neibirida
gwer.
Wenam
tol-tolkam
dena,
zen
an
wal
zeban
sa
zenaka
gil-gil
neibirida
gwer.
Hen
we
walya,
zen
aebo
wal
zeban
sa
zenaka
gil-gil
neibirida
gwer.
36
Dekam
ere
mae
mo
iyena,
zen
zen
sa
ebe
mae
hap
de
jal
zi
hip
ejower.’
37
“Men
zen
bi
zemka
dawemkam
enna
nolabirida
gwenan,
hwena
zeno
mae
mo
Asa
de
en
lwablanna
man
lwala
heꞌan,
kirekam
de
zini
zen
hom
esam
gwesiꞌin–
Abon
de
ang
ta
gwen
hapye.
Hen
kirekam,
men
zen
an
zemka,
ahaksa
walas
zemka
dawemkam
enna
nolabirida
gwenan,
hwena
zeno
mae
mo
Asa
de
en
lwablanna
man
lwala
heꞌan,
zen
hen
hom
edakastiꞌin–
Abon
de
ang
ta
gwen
hapye.
38
Hen
zi
de
zenaka
anakan
sosok
tan
sremna,
‘Asa
sap
sa
Yesus
mo
kim
te-lidak
sonnak
makan
dain,’
zen
hen
hom
Abon
de
ang
ta
gwen
hap
esam
gwesiꞌin.
39
Sap
men
zen
zere
mo
auhu-kamanak
de
gwensa
anakan
golairiꞌanka,
‘Ëe
babe
Yesussu
de
ang
gwe-gweblannak
karekna
goltowe
gwen,’
ki
zeno
gwenna
in
sa
jek-jak
gweblal.
Diki
men
zen
Asa
de
ang
gwe-gweblan
hap
zere
mo
gwenna
sosok
guꞌunka,
hendep
zao
mae
de
tin
hip,
zen
zen
sa
hendep
denaban
ngaya
gwera.
40
“Men
nara
ano
zer
sonen
zini
emsa
zer
irinni,
zen
ki
hen
Ënaka
zer
inꞌira.
Hen
men
zen
Ënaka
zer
irinni,
zen
hen
Bian,
men
Zen
Asa
zer
sone
zaka,
Desa
hen
zer
inꞌira.
41
Men
nara
Alap
mo
ol
ayang
gul
gwen
zisi
zer
irinni,
anakare
hap,
‘Zen
an
Alap
mo
olsa
ayang
gul
gweꞌara,’
ki
Alap
sa
hen
enlala
gweblala,
‘Zen
hen
syal
bose
zem.’
Zep
Alap
mo
olsa
de
ayang
gul
gwen
hap
de
dawemna,
desa
sa
hen
Alap
zebe
hap
lamkam
golblala,
sap
zen
kire
zisi
mas
gweblaka.
Hen
kirekam,
men
zen
enlala
dam-dam
enkam
de
gwe
gwen
zisi
zer
irinni,
anakare
hap,
‘Zen
Alapsa
betek
gwe-gweblanda,’
ki
Alap
sa
hen
zebe
hap
dam-damkam
de
gwe
gwen
zi
hip
de
dawemna
golblala.
42
Eiwa
denakae
emsa
gubiridaꞌan:
Men
nara
aha-ere
ho
mok
mae
tolsa
bose
srem
zi
hip
golblanna,
anakare
enlala
naban,
‘Zini
an
hen
Yesussu
ang
gwe-gweblanda,’
ki
Alap
sa
zebe
hap
hen
dawemna
lamkam
golblala.
Zen
molya
gulin
srem
gweka.”