1
Dawem
Bian
Teopilus
Bak,
Lukas
onakon:
Alap
mensa
orep
nesa
gu-gubirida
gweka–
zere
mo
Walassa
de
nep
zer
sonezimdin
hip
dena,
Zen
mes
ki
hendep
ner
hom
neno
mae
mo
ngirinnik
kirekam
syal
gwibirki.
Zeno
awe
de
gwen
hap
dena
angkam
aisili
an
desae
kon
gwisibir
hanaꞌan.
Zini
men
zen
nonol
kon
gwisibir
hanan
nakon
zere
mae
mo
nwekam
hla
nul
gwek,
zen
zep
aisili
ansa
zi-e
zi-e
san
dep
nol
halada
gwek.
Dekam
zini
beya
nik
sap
dawem
enkam
de
aisili
ansa
ale
gun
hup
eakasik
gwek.
2
(1:1)
3
Ëe
hwena
men
zen
nonola
kon
hla
nul
gwek,
ee
ama
desa
dawem
enkam
takensibirida
gwek.
Hen
zen
men
desa
ale
nul
gwek,
ee
ama
desa
baca
gul
gwek.
Zen
zebe
hendep
anakan
enlala
gwibik,
“Aisili
an
ee
asa
Bian
Teopilus
hup
dam-dam
enkam
ale
gulblul–
aha-en
mae
de
hli
yul
guk
kinin
sremkam.”
4
Ëe
mae
habe
ansa
ebe
hap
ale
gulbluk:
Em
ekakim
anakan
tawa
gwe,
“Nonol
men
desa
emsa
tawa
da
gwek,
zen
eiwa
de
tanganna.”
5
Herodes
in
kim
teipsinkim
Yerusalem
mo
langnak
irik
gilki,
Alap
mo
golak
de
syal
gwe-gwen
zini
bosena
Zakaria,
zen
hen
dekam
zewe.
Zakaria,
orep
de
Alap
mo
golak
de
syal
gwe-gwen
zini
Abia
Swe
mo
hliknak
hen
syal
gwe-gweka.
We
zem
bosena
Elisabet.
We
zik
mo
auyan-azana
hen
Alap
mo
golak
de
syal
ta
gwen zi.
6
We-zi
darena
in
man
tangan
Alap
mo
nwenak
oto
eisik.
Hen
zen
aha-ere
enlalakam
tingare
Alap
mo
ol
san
hen
titi
tabin
sin
ang
e
gwek.
7
Zen
hwena
hom
walasna
we
lak.
Zen
Alap
ki
kirekam
Elisabetsa
enlala
gwibirki.
Zep
hendep
walas
sremkam
bogol ek.
8
Abia
mo
hliknak
dinik
dikim
Alap
mo
golak
syal
tan
hap
denak
kim
zauk,
zao
de
yaklanak
dekam
zep
Zakariasa
zen
de
syal
gwen
hap
dam
dasik.
9
Men
kirekam
Alap
mo
golak
de
syal
ta
gwen
zini
zisi
dam
dasik
gwibirin,
zen
kirekam
Zakariasa
dam
dasik.
Zen
mae
hap
dam
dasik:
Zen
de
ze-en
Alap
zere
en
hap
de
teksonnak
tin
hip–
irase
dawem
nabare
te
kilsi
de
ze
Alap
hap
ang
gulsublun
hap.
10
In
kim
ki
kiresa
de
syal
gwibin
hip
denak
zauꞌuk,
zi
beyana
dekam
zep
eihya
lip
nakore
tekson
nakon
Biansa
nen
soneblaꞌak.
11
Kim
zewe
irase
dawem
nabare
te
kili
insa
ang
gulsuꞌunka,
ki
zep
hwena
Alap
mo
dam
taha
nakore
zini
ang
gul
gwen
hap
de
meja
alpnak
zauꞌun
zaka–
Zakaria
mo
dam
taha
san
dekam.
12
Zakaria
kim
hla
taka,
ki
zep
auna
hloblaka,
hendep
man
ze
airiblaka.
13
Hwena
Alap
mo
dam
taha
nakore
zini
in
ki
zep
gubluka,
“Zakaria,
bahem
asa
airiblan.
Alap
mes
eno
ol
gu
sonenna
salka.
We
om
Elisabet
zi
walassa
sa
ebe
hap
we
tablal.
Yohaniskim
bose ta.
14
Kim
de
jaha
gweꞌak,
em
dekam
esa
tangan
sam
gwesik
gweblala,
hendep
esa
isrip-sri
gwe-gweblala.
Aha
zi
hen
beya
nik
sa
isrip-sri
ne
gweblal.
15
Zen
Bian
mo
nwenak
zi
yawal
hap
sa
jowera.
Alap
mo
Enhona
jaha
gwen
nakon
sa
ki
hendep
bi
gweblala.
Zep
angguru
ban
ho
jal-jala
ban
bap
zen
otde
gwen.
16
Zen
Zen
sa
Israelk
de
zini
beyakam
Bian
osan
dep
kwang
guludahal
zala–
zere
mae
mo
Alap
hon
depye.
17
Hen
Zen
Zen
sa
Biansa
ngeirbli
zala.
Zeno
tahana
Alap
mo
ol
ayang
gul
gwen
zini
Elia
Bak
mo
kim
sa
soson
neblal,
hen
zeno
enhona
zeno
kim
sa
lwablala.
Hen
Israelk
de
zini
men
zen
iye
zeban
zenaka
gil-gil
neibirida
gwenan,
zen
zen
sa
desa
siri
gulsulu.
Hen
sre
de
ora
san
de
egwahan
wenya,
zen
zen
sa
desa
eiwa
de
ora
san
dep
kwang
guludahal
zala.
Zen
kirekam
sa
zi
beyana
Bian
de
hata
zannak
dep
hamal
gulu.”
18
Zakaria
ki
zep
takensiblika,
“Banakarekam
asa
tawa
gwer?
–
eiwa
diki
lwankam.
Sap
ee
mese
bogol
gwek,
hen
ano
wenya
mes-am
tangan
bogol
gwek.”
19
Ki
zep
ding
gulbluka,
“Ëe
an
Gabriel.
Bian
mo
dang
nakone
zauk
gwenan.
Zen
zep
asa
emsa
de
ol
dawemna
ansa
tawa
tan
hap
zer
sonera.
20
Insa
ki
emsa
gublunan,
Alap
sa
ki
hendep
kirekam
ebe
hap
syal
gwibir-blira.
Hwena
em
home
asa
taibliblanda.
Zep
hendep
angkam
em
molye
ola
tonka.
Em
esa
ol
srem
gwera,
hendep
mes
ki
lwanan.”
21
Kim
nesbla
tinek,
ki
zep
hendep
denggwanblaꞌak,
“Zen
ba
hap
kire
tangankam
holo
gweꞌan
ora?”
22
Kim
kon
wet
so
zaka,
zen
banakan
dep?
–
ol
tonbiridanna.
Taha
enkam
zep
akan-akan
gwibiridaꞌanka,
sap
zen
mes
ol
srem
gweka.
Zi
beyana
in
dekam
zep
anakan
tame
dak,
“O
an
nwe
nik
ze
lirisin
neblaon.”
23
Zakaria
Bak
mo
Alap
mo
golak
de
syala
kim
tap
gweblak,
dekam
zep
zere
mo
gol
san
dep
song
gweka.
24
Hom
holo
gweꞌak,
dekam
zep
hendep
we
zem
Elisabet
u
gweꞌak.
Dekam
zep
saher
hap
gol
ennak
gwe
gwek–
holona
benna
aha-ere
taha-tap
enkam.
25
Zen
man
enlala
gwe-gwek,
“Na-en
babe
tawa
tabin.
Dikire
tingan
anakan
asa
tame
nuk,
‘In
Bian
kwasang
gwibirki.’
Ëe
an
sap
bogola,
hwena
ano
walas
we
tan
srem
hap
de
sahera
zi
nwenak
Bian
Zen
ap
ngan
gulsubiꞌira.”
26
Elisabet
kim
benna
enam
enkam
u
nuban
gweꞌak,
Alap
ki
zep
zere
mo
dam
taha
nakore
zini
Gabrielsa
etan
Galilea
mo
langnak
de
ena
Nazaret
san
dep
zer
soneka.
27
Gabriel
ki
zep
kwalbasa
lam
gunnu
Maria
osan
dep
song
gweka.
Zen
Yusup
hup
de
golgu
gweblanna.
Yusup
mo
auyan-azana
teipsin
zini
Daud
onakon.
28
Alap
mo
dam
taha
nakore
zini
in
ki
zep
Maria
hon
hataka,
zao
zep
gubir
zika,
“Dawem!
Em
Alap
mo
kwasang-kwasangnake
gweꞌara!
Bian
man
emsa
dawem
tangankam
kara
gul
gwenda!”
29
Zeno
ola
insa
de
sankam,
Maria
ki
zep
auna
hlok,
dekam
zep
zenaka
enlala
ennak
mae
hap
takensibik,
“An
ba
hap
ki
kirekam
asa
gubirida?”
30
Hwena
ki
zep
etan
gubirki,
“Bahem
airin,
Maria,
sap
em
ema
Alap
mo
nwenak
sam
gwesiꞌira.
31
Em
esa
u
gwera.
Zi
walassa
esa
jaha
gwera.
Yesuskum
bose ta.
32
Zen
sa
teipsili,
hendep
dekam
sa
nen
gweblal,
‘Alap
Teipsin
Zi
nik
mo
Tane.’
Bian
Alap
sa
Desa
gublula–
Zen
de
Israelsa
bi
gwibin
hip,
zere
mo
auyanna
Daud
Bak
mo
kim.
33
Zen
Zen
sa
hendep
denaban
kitak
Yakob
mo
auyan-azana
irik
gili.
Zeno
irik
ginni
in
molya
tap
gwek.”
34
Maria
ki
zep
gubluk,
“Hwena
ee
an
home
zi
mae
naban
gaing
eꞌan.
Ëe
banakan
asa
walas
gwer?”
35
Ki
zep
ding
gulbirki,
“Alap
mo
Enho
sa
ebon
ing
gwehe
zala,
hen
Alap
mo
soson
sa
emsa
bi
gwibiri.
Zen
zep
sa
walas
tola
insa
nen
gweblal,
‘Zen
Alap
mo
Tane–
enho
lalak
enna.’
36
An
kirekame
emsa
gubirin,
zen
mes
ki
iye
om
Elisabet
hon
kirekam
lwak.
Zen
mes
u
gwek–
benna
angkam
enam
enkam.
Zen
sap
bogola,
hen
zini
mes
anakan
nenbik,
‘An
Alap
ki
walas
srem
gulku.’
37
Hwena
zen
angkam
u
nuban
gweꞌan.
Sap
Alap
hap
hom–
banakare
maena,
Zen
de
syal
gwibin
srem
hap
denaye.”
38
Maria
ki
zep
ding
gulbluk,
“Ëe
an
Bian
mo
tana
iltikinnik
de
gwe
gwen
wesyake.
Sap
sa
ki
kirekam
abon
onak
lwal–
in
kirekam
em
asa
gubiridaye.”
Alap
mo
dam
taha
nakore
zini
in
ki
zep
hli
yulku.
39
Alap
mo
dam
taha
nakore
zini
in
kim
hli
yulku,
holo
gwehan
sremnak
Maria
dekam
zep
hen
soson
tola
ban
Yerusalem
mo
kwatap
lang
san
dep
song
gwek–
Zakaria
ne
Elisabet
nik
mo
e
san
dep.
40
Zakaria
mo
golak
kim
hatak,
ki
zep
Elisabetsa
dawem
gul
kinik.
41
Elisabet
kim
Maria
mo
dawemna
insa
salbik,
ungala
mwanak
de
walasna
in
dekam
zep
soson
gweka.
Alap
mo
Enhona
dekam
zep
Elisabetsa
ing
gwe
hebirki,
42
ki
zep
Mariasa
ol
mamkam
gubik,
“Em
ene
tingare
we
walya
kon
dawemna
hlauꞌura!
Hen
Alap
eno
walasna
in
hap
dawemsa
sa
golblala.
43
Ëe
an
betekna,
hwena
em
in
Teipsin
Zini
Bian
mo
anee
ano
golak
hatanda!
44
Ëe
kime
eno
dawemna
sal,
ano
ungala
mwanak
de
walasna
dekam
zep
isrip-sri
naban
soson
gwera.
45
Ebe
hap
Bian
heꞌho
gwibin
tangan
naka
golbiꞌira,
sap
men
zen
ebon
onak
Bian
mo
ola
hatak,
em
ema
taiblibirki,
hen
zen
kirekam
sa
ki
lwal!”
46
Maria
ki
zep
guk,
“Ëe
ama
Bian
Alapsa
boltere
taꞌan,
47
hen
ano
enhona
man
isrip-sri
gweblaꞌara,
sap
Zen
Zen
sa
asa
ngaya
gulu.
48
Zen
man
asa
enlala
gwibirki,
hwena
ee
an
Zebon
de
babu
gwe-gwen
we–
bose
srem
tola.
Hwena
angkam
tingare
zi
ausuna
hendep
denaban
sa
asa
nen
gwibir,
‘Heꞌho
gwibin
tanganna
zen
zen
hlauk.’
49
Sap
soson
Zini
Alap,
Zen
eiwa
lalak
tanganna,
hwena
Zen
man
kirekam-kirekam
yawala
abe
hap
syal
gwe-gwibir-biꞌira.
50
Auyan-aza
nakon
hendep
auyan-azana,
Zenaka
de
airiblan
zi
hip
Zen
man
zere
mo
kwasangna
gol
gwizimnira.
51
Bian
men
kirekam
orep
zere
mo
sosonna
goltrei
gwizimki,
Zen
kirekam
etan
angkam
goltreizimꞌira:
Zen
orep
zi
zena-zenana
man
sekwak
gulsuk
gweka,
hen
zeno
mae
mo
kalang
karekna
man
blaonsuk
gwizimki.
52
Zen
hen
orep
teipsin-teipsin
wenyaka
zere
mae
mo
teinikin
gwen
nakon
man
yal
gul
sone
gweka,
hwena
bose
srem
wenyaka
zep
kang
gulse
gweka.
53
Usak
nabare
wenya
desa
man
derek-derekna
kim
itri
ta
gwibirki.
Hwena
men
zen
nonol
tahalha
sremkam
lowehe
gwek,
desa
man
gubirida
gweka,
‘Usak
naban
sekwak
gwek.’
Hwena
angkam
Alap
etan
kirekam
nebe
mae
hap
syal
gwibir-zimꞌira.
54
Neno
mae
mo
auyanna
Abrahamsa
hen
zeno
auyan-tane
walya
men
kirekam
gu-gubirida
gweka,
Zen
angkam
kirekam
Israelsa
mas
gwibiridaꞌara.
Zen
man
anakan
gu-gubirida
gweka,
‘Ano
ebe
mae
hap
de
kwasang-kwasangna
hendep
denaban
sa
lwa
gwer.
Ëe
molye
golzausuk
gwek.’
Zen
desa
angkam
enlala
gwibiꞌira.”
55
(1:54)
56
Maria
Elisabet
han
san
ha
dan-ahare
benkam
ek,
ki
zep
etan
zere
mo
e
san
dep
lwahak.
57
Elisabet
de
jaha
gwen
hap
denak
kim
zauk,
zi
walassa
zep
jaha
gwek.
58
Gol
golek
dena
hen
iye
zem
kim
anakan
esak,
“Bian
mes
Elisabet
hap
kwasangna
mamkam
golbiri,”
dekam
zep
tagal
neisibirzik,
hen
dekam
zep
ze
apdekam
eisrip-sri
gwek.
59
Walasna
in
kim
mingguna
aha-en
gweblak,
ki
zep
etan
tagal
neblak–
to
mip
naka
dikim
blaonsublun
hap.
Zen
man
ekil
giꞌik,
“An
zere
mo
Bian
mo
bosekam
esa
bose
lal–
‘Zakaria’kam.”
60
Hwena
an
zik
zep
gubiridak,
“Kirekam
bejen
nen
bose
tan!
An
‘Yohanis’kim
esa
bose
lal.”
61
Dekam
zep
denggwanbiꞌik,
“Iye
wal
om
hom
tanganke–
kire
bose
naye!”
62
Ki
zep
tahakam
Zakariasa
akan-akan
neblak–
anakan
de
takensiblin
hap,
“Ena
banakan
de
bose
tan
habe
dwam
gweblaꞌara?”
63
Zakaria
hom
nama
dekam
ola
tonꞌanka.
Ki
zep
te
hlang
hap
abe
gweka,
dekam
zep
ze
ale
gulku,
“An
bosena
Yohanis.”
Dekam
zep
tingan
denggwanblak.
64
Dekam
zep
hendep
ola
etan
tonka.
Alap
mo
bose
ensa
zep
ilman
gul
tineka.
65
Zeno
gol
golek
denak
dena
dekam
zep
serkam
denggwanblaꞌak,
hen
tingare
Yerusalem
mo
kwatap
lang
san
de
lowe
hendan
wenya
desa
man
donbirida
gwek.
66
Tingare
zini
men
zen
esak,
ki
zep
enlala
ennak
eenlala
gwe-gweꞌak,
“Walasna
in
banakare
zi
hip
wehe
yap
joweꞌanka?”
Zen
mae
hap
ki
kirekam
egu
gwek:
Sap
Bian
mo
sosonna
man
Zebon
lwa
gweꞌak.
67
Walas
zemka
in
kim
“Yohanis”kim
bose
dak,
dekam
zep
Alap
mo
Enhona
Zakariasa
bi
gweblaka,
dekam
zep
Alap
onakore
hamal
hap
de
ola
tonbiridaka,
68
“Bian
en
hap
nen
dawemsa
golbla
tine
gwen–
Israel
mo
Alap
hap.
Zen
mes
hatala–
zere
kore
naka
de
kwasang
gwibiridan
hap,
hen
dekam
de
dowal
mo
kigi
mo
irik
gin
nikon
gwiswe
sonen
hap.
69
Zen
mes
nebe
mae
hap
Zi
sosonna
zer
sonezimki–
nesa
de
ngaya
tabin
hip
de
Zi
niye,
teipsin
zini
Daud
Bak,
men
zen
Alap
mo
dwam
gwibin
sin
ang
gwe-gwekake,
zeno
auyan-aza
nakore
naka.
70
Alap
mo
ol
ayang
gul
gwen
zini
orep
tangan
mes
anakan
egu-guk
gwek,
71
‘Nesa
de
ngaya
tabin
hip
de
Zini
sa
hatala–
Zen
de
nesa
jal
zi
mo
taha
nakon
alal
gul
gwen
hap.’
72
Hen
anakan
mes
gu-gubirida
gweka,
‘Ëe
asa
Ëre
mo
ebe
mae
hap
de
ol
gu-gubiridanna
enlala
gwibir,
zep
asa
hendep
emsa
kwasang
gwibiridal.’
73
Alap
mes
neno
mae
mo
auyanna
Abrahamsa
anakan
gu-gubluka,
74
‘Emsa
de
tamera
gwen
zi
mo
taha
nakon
Ëe
asa
emsa
al
gul
halzal.
Zen
dekam
esa
airin
sremkam
Asa
betek
e
gweblal.’
75
Zep
nen
enho
lalakkam
esa
Alap
en
hon
etal
gwesil,
hen
zeno
nwe
kara
gwennak
esa
hendep
denaban
lowehe
gwer.”
76
Zakaria
ki
zep
hwena
tane
zikhip
dena
aisil
gwenkam
ayang
gulku,
“Em,
ano
walas,
emsa
sa
nen
gweblal,
‘Alap
Teipsin
Zi
nik
mo
olsa
de
ayang
gul
gwizimdin
hip
de
zini.’
Em
esa
Biansa
ngeirblira–
zebe
hap
de
orasa
sal
tablan
hap,
77
hen
Bian
mo
hlil
irin
wenyaka
esa
anakan
tawa
ta
gwibiri,
‘Alap
sa
emsa
eno
mae
mo
karek-kareksa
de
tap
gulsuzimdinkim
ngaya
tabiri.’
78
Sap
neno
mae
mo
Alapna
Zen
kae-kaena
hen
kwasang-kwasang
enna.
Zen
zep
sa
nesa
de
ngatan
tabin
hip
de
Zini
insa
zer
sonera.
Zen
ngatan
zi
mo
lang
nakon
kaknak
de
yakla
hata
sezan
mo
kim
sa
zilsi
zila.
79
Zen
dekam
sa
tingare
zi
ausuna
ngatan
tabir
zira
hen
ngaya
tabiri,
sap
zen
tingan
kawesinnik
lowe
heꞌan,
hen
tin
hip
eairi
gwenan.
Zen
Zebon
onakon
esa
Alap
han
erumlae
gwer,
hen
zi
bosyan
naban
eumlae
gwer.”
80
Zakaria
mo
tanena
Yohanis
in
kim
mam
gweꞌanka,
Alap
osan
dep
de
enlalana
hen
dekam
zep
mam
gweblaꞌanka.
Zen
zi
srem
langnak
gwe
gweka–
hendep
yaklana
mensa
Bian
Alap
dam
tasiblika.
Zao
kim
hatak,
zen
dekam
zep
tingare
Israelk
de
zi
hip
zenaka
zertreizimki.