1
Imam
Gedé
terus
takon
marang
Stéfanus:
“Apa
sing
diomong
karo
wong-wong
kuwi
bener?”
2
Stéfanus
semaur:
“Para
sedulur
lan
para
bapak
kabèh.
Omongku
iki
dirungokké
sing
apik.
Gusti
Allah,
sing
gedé
déwé
kwasané,
wis
ngétok
marang
mbah-mbahané
awaké
déwé
Abraham,
dongé
dèkné
ijik
manggon
nang
tanah
Mésopotami.
Kuwi
sakdurungé
Bapa
Abraham
boyongan
nang
kuta
Haran.
3
Gusti
Allah
ngomong
marang
dèkné:
‘Abraham,
kana
lungaa,
sedulurmu
lan
panggonanmu
tinggalen
lan
lungaa
nang
panggonan
sing
bakal
tak
duduhké!’
4
Bapa
Abraham
terus
ninggal
tanah
Kaldéa
terus
manggon
nang
kuta
Haran.
Sakwisé
bapaké
mati
Gusti
Allah
terus
ngongkon
Bapa
Abraham
boyongan
nang
panggonan
iki,
sing
mbok
enggoni
saiki.
5
Ing
wayah
kuwi
Gusti
Allah
ora
ngekèki
kebon
marang
Bapa
Abraham,
sak
mèter
waé
ora.
Nanging
Gusti
Allah
ngekèki
janji
marang
Bapa
Abraham
nèk
panggonan
iki
bakal
dikèkké
marang
dèkné
lan
turunané,
senajan
ing
waktu
kuwi
Bapa
Abraham
durung
nduwé
anak.
6
Gusti
Allah
ngomong
ngéné
marang
Bapa
Abraham:
‘Turunanmu
bakal
manggon
nang
negara
liya
lan
bakal
dadi
slaf
sing
disiya-siya
patang
atus
taun
suwéné.
7
Nanging
sak
rampungé
kuwi
Aku
bakal
nyetrap
bangsa
sing
ngwasani
kowé
lan
turunanmu
bakal
pada
metu
sangka
negara
kuwi
lan
bakal
ngabekti
marang
Aku
nang
panggonan
kéné
iki.’
8
Gusti
Allah
terus
ngekèki
pernatan
sunat
marang
Bapa
Abraham,
kanggo
nengeri
prejanjian
iki.
Mulané
Bapa
Abraham
ya
terus
nyunati
anaké
sing
jenengé
Isak,
wolung
dina
sakwisé
lair.
Bapa
Isak
semono
uga
terus
nyunati
Yakub,
anaké
lan
Bapa
Yakub
uga
terus
nyunati
turunané,
yakuwi
mbah-mbahané
awaké
déwé
sing
rolas.
9
“Mbah-mbahané
awaké
déwé
terus
ngedol
Yosèf
dadi
slaf
nang
negara
Egipte,
jalaran
pada
mèri
marang
dèkné.
Nanging
Gusti
Allah
nuntun
Yosèf.
Gusti
Allah
ngluwari
Yosèf
sangka
sak
wernané
piala.
Dongé
Yosèf
kudu
mara
nang
ngarepé
ratuné
Egipte,
Gusti
Allah
ngekèki
kaweruh
gedé
marang
dèkné,
mulané
ratuné
ngunggahké
Yosèf
dadi
gramangé
negara
Egipte
lan
pengurusé
palèsé
ratuné.
10
(7:9)
11
Ing
wayah
kuwi
negara
Egipte
lan
Kanaan
katekan
kasusahan
gedé,
awit
ènèng
kekurangan
pangan.
Para
mbah-mbahané
awaké
déwé
ora
bisa
nemu
pangan.
12
Bapa
Yakub
krungu
nèk
nang
negara
Egipte
ènèng,
mulané
dèkné
terus
ngongkon
anak-anaké,
kuwi
mbah-mbahané
awaké
déwé,
niliki
nang
kana.
Kuwi
teka-tekané
mbah-mbahané
awaké
déwé
sing
sepisanan
nang
negara
Egipte.
13
Kadung
mbah-mbahané
awaké
déwé
teka
ping
pindoné
nang
Egipte,
Yosèf
terus
blaka
marang
sedulur-seduluré
lan
ratuné
terus
uga
bisa
kenal
marang
seduluré
Yosèf.
14
Yosèf
terus
mboyong
bapaké
lan
sedulur-seduluré
kabèh
nang
negara
Egipte.
Kabèhé
ènèng
wong
pitung
puluh
lima.
15
Bapa
Yakub
lan
mbah-mbahané
awaké
déwé
matiné
ya
nang
negara
Egipte.
16
Layoné
Bapa
Yakub
lan
anak-anaké
mau
terus
digawa
nang
kuta
Sikem
lan
dikubur
nang
kono.
Bapa
Abraham
sakdurungé
wis
tuku
kuburan
iki
sangka
bangsa
Hamor.
17
“Kadung
mèh
wis
tekan
wayahé
enggoné
Gusti
Allah
arep
nuruti
prejanjiané
marang
Bapa
Abraham,
bangsa
Israèl
sing
manggon
nang
Egipte
wis
mundak
dadi
okèh
banget.
18
Negara
Egipte
terus
dikwasani
karo
ratu
sing
ora
kenal
marang
Yosèf.
19
Ratu
iki
nindakké
sing
ora
apik
lan
nyiya-nyiya
mbah-mbahané
awaké
déwé.
Mbah-mbahané
awaké
déwé
dipeksa
mbuwang
bayi-bayi
sing
entas
lair
bèn
mati.
20
Ing
waktu
kuwi
nabi
Moses
lair.
Rupané
jan
ngganteng
tenan.
Telung
sasi
suwéné
nabi
Moses
dirumati
nang
omahé
wong
tuwané.
21
Nanging
sakwisé
kuwi
dèkné
uga
dibuwang.
Ndilalahé
ditemu
karo
anaké
ratuné
sing
wédok.
Dèkné
sing
ngrumati
nabi
Moses,
malah
kaya
anaké
déwé
waé.
22
Nabi
Moses
terus
diblajari
sak
ènèngé
kapinterané
wong
Egipte,
mulané
ya
terus
dadi
wong
sing
gedé
banget
kwasané,
ing
tembungé
lan
ing
tumindaké.
23
“Kadung
wis
nduwé
umur
patang
puluh
taun
dèkné
terus
kepéngin
niliki
sedulur-seduluré,
kuwi
bangsa
Israèl.
24
Nang
kono
nabi
Moses
weruh
wong
Egipte
ngantemi
wong
Israèl.
Dèkné
terus
mbélani
bangsané
lan
mbales
wong
Egipte
mau,
sampèk
wongé
mati.
25
Dèkné
mikir
nèk
bangsané
dèkné
dunung
nèk
Gusti
Allah
bakal
nganggokké
dèkné
ngluwari
bangsané.
Nanging
wujuté
bangsa
Israèl
ora
dunung.
26
Ing
liyané
dina
nabi
Moses
weruh
wong
Israèl
loro
pada
gelut.
Dèkné
jawané
arep
misah
sing
gelut
mau,
mulané
ngomong:
‘Kowé
lak
tunggal
sedulur
ta?
Lah
kok
pada
gelut
ngono?’
27
Nanging
wong
sing
ngantem
liyané
mau
malah
maido
nabi
Moses
ngomong:
‘Sapa
sing
ndadèkké
kowé
dadi
rèkteré
awaké
déwé?
Apa
kowé
uga
arep
matèni
awaké
déwé
kaya
enggonmu
matèni
wong
Egipte
dèk
wingi
kaé?’
28
(7:27)
29
Krungu
wongé
ngomong
ngono
kuwi
nabi
Moses
terus
lunga
sangka
Egipte,
budal
nang
tanah
Midian
lan
manggon
nang
kono.
Nang
kono
nabi
Moses
ngepèk
bojo
terus
nduwé
anak
lanang
loro.
30
“Sakwisé
patang
puluh
taun
nang
tanah
Midian
terus
ènèng
mulékat
ngétok
marang
nabi
Moses
nang
grumbulan
sing
metu
geniné,
nang
wustèn
nang
gunung
Sinai.
31
Dèkné
nggumun
weruh
kaya
ngono
kuwi,
mulané
terus
nyedeki.
Nanging
terus
krungu
swarané
Gusti
Allah
ngomong
ngéné:
‘Aku
iki
Gusti
Allahé
mbah-mbahanmu,
Gusti
Allahé
Abraham,
Isak
lan
Yakub.’
Sangking
kagèté
nabi
Moses
ora
wani
ndelokké.
32
(7:31)
33
Nanging
Gusti
terus
ngomong
marang
dèkné:
‘Sepatumu
dityepot,
awit
kowé
ngadek
nang
lemah
sing
sutyi.
34
Aku
wis
weruh
kasangsarané
umatku
sing
nang
Egipte
lan
Aku
wis
krungu
sambaté.
Aku
teka
arep
ngluwari
umatku,
mulané
Aku
arep
ngongkon
kowé
budal
nang
Egipte.’
35
“Ya
nabi
Moses
iki
sing
ditampik
karo
bangsané
déwé
nganggo
tembung:
‘Sapa
sing
ndadèkké
kowé
dadi
rèkteré
awaké
déwé?’
Ya
nabi
Moses
iki
sing
dikongkon
karo
Gusti
Allah
dadi
penuntuné
bangsané
lan
sing
kudu
ngluwari
bangsané
nganggo
pitulungané
mulékat,
sing
ngétok
marang
dèkné
nang
grumbulan
sing
metu
geniné.
36
Nabi
Moses
iki
sing
nuntun
bangsa
Israèl
metu
sangka
negara
Egipte
nganggo
mujijat-mujijat
lan
tanda-tanda
sing
nggumunké,
nang
Egipte
lan
nang
segara
Abang
lan
uga
nang
wustèn,
patang
puluh
taun
suwéné.
37
Ya
nabi
Moses
iki
sing
ngomong
marang
bangsané:
‘Gusti
Allah
bakal
ngongkon
nabi
kaya
aku
iki
sangka
tengahé
sedulurmu
kanggo
kowé
kabèh!’
38
Ya
nabi
Moses
iki
sing
nglumpuk
karo
bangsa
Israèl
nang
wustèn.
Dèkné
nang
kono
bebarengan
karo
mulékat
sing
ngetokké
tembung
marang
dèkné
nang
gunung
Sinai
lan
karo
mbah-mbahané
awaké
déwé.
Nabi
Moses
iki
sing
nampa
tembung
sangka
Gusti
Allah,
tembung
sing
nekakké
urip
lan
sing
kudu
dikabarké
marang
awaké
déwé.
39
“Nanging
para
mbah-mbahané
awaké
déwé
ora
gelem
manut
marang
nabi
Moses,
malah
pada
nampik
dèkné
lan
njaluk
balik
nang
negara
Egipte.
40
Wong-wong
mau
ngomong
marang
Aron:
‘Awaké
déwé
mbok
digawèkké
gusti
allah
sing
bisa
nuntun
awaké
déwé
terus.
Awit
awaké
déwé
ora
ngerti
embuh
kepriyé
saiki
karo
nabi
Moses,
sing
mboyong
awaké
déwé
sangka
Egipte.’
41
Wong-wong
mau
terus
pada
nggawé
retya
rupa
sapi
pedèt
terus
disajèni.
Terus
pada
mangan
énak
kanggo
ngurmat
gawéané
déwé.
42
Nanging
Gusti
Allah
terus
nyingkuri
wong-wong
mau,
mulané
diejarké
enggoné
pada
nyembah
marang
lintang-lintang
nang
langit.
Pantyèn
wis
ketulis
nang
kitabé
para
nabi,
uniné
ngéné:
‘Hé
wong
Israèl!
Enggonmu
nyembelèh
lan
kurban
kéwan-kéwan
suwéné
kowé
nang
wustèn
patang
puluh
taun
kuwi
apa
kanggo
Aku?
43
Ora!
Nanging
tarupé
Molok
lan
lintangé
déwa
Réfan
sing
mbok
arak-arak.
Kuwi
retya-retya
sing
mbok
gawé
lan
mbok
sembah.
Jalaran
sangka
kuwi
kowé
bakal
tak
usir
adohé
ngliwati
negara
Babilon.’
44
“Para
mbah-mbahané
awaké
déwé
pada
nduwèni
tarupé
prejanjian
nang
wustèn.
(Kuwi
kanggo
tanda
nèk
Gusti
Allah
manggon
nang
tengahé
umaté).
Tarup
prejanjian
iki
gawéané
miturut
tembungé
Gusti
Allah
marang
nabi
Moses,
manut
gambar
sing
wis
diduduhké
karo
Gusti
Allah
marang
nabi
Moses.
45
Para
mbah-mbahané
awaké
déwé
sing
nampa
tarup
prejanjian
iki
sangka
wong
tuwané.
Tarup
mau
digawa
sak
suwéné
para
mbah-mbahané
awaké
déwé
dituntun
karo
Yosua
mlebu
negara
iki.
Negara
iki
karebut
sangka
bangsa-bangsa
sing
diusir
karo
Gusti
Allah
nang
sak
ngarepé
para
mbah-mbahané
awaké
déwé.
Tarup
mau
kasimpen
nganti
tekan
jamané
ratu
Daved.
46
Ratu
Daved
nampa
kawelasané
Gusti
Allah
lan
nyuwun
marang
Dèkné,
supaya
dililani
nggawèkké
omah
kanggo
Gusti
Allah,
sesembahané
Yakub.
47
Nanging
wujuté
sing
ngedekké
omahé
Gusti
Allah
mau
tiba
Soléman.
48
“Nanging
Gusti
Allah
sing
gedé
déwé
kwasané
ora
manggon
nang
omah
gawéané
manungsa,
kaya
sing
wis
ketulis
nang
kitabé
para
nabi
sing
uniné
ngéné:
49
‘Langit
kuwi
jagonganku
lan
bumi
kuwi
antyik-antyiké
sikilku.
Omah
sing
kaya
ngapa
arep
mbok
gawé
kanggo aku
lan
nang
endi
panggonanku
kanggo
lèrèn.
50
Apa
ora
Aku
déwé
sing
nggawé
sembarang
iki
kabèh?
Yakuwi
tembungé
Gusti
Allah!’
51
“Kok
wangkot
temen
atimu!
Kok
kaya
wong
sing
ora
ngerti
Gusti
Allah
waé!
Kowé
ora
séjé
karo
mbah-mbahanmu
sing
tansah
nglawan
marang
Roh
Sutyi!
52
Apa
ènèng
nabi
sing
ora
disiya-siya
karo
mbah-mbahanmu?
Wong-wong
sing
ngabarké
tekané
Peladèné
Gusti
pada
mbok
patèni
lan
Peladèné
Gusti
déwé
mbok
pasrahké
marang
mungsuhé
kongkon
matèni.
53
Ya
kowé
kuwi
sing
wis
nampa
wèté
Gusti
Allah
sangka
para
mulékat,
nanging
wèt-wèt
kuwi
ora
mbok
lakoni.”
54
Krungu
tembung-tembungé
Stéfanus
kuwi
para
wargané
Kruton
Agama
terus
pada
panas
banget
atiné
lan
pada
nggeget
untu
sangking
gregeten
tenan.
55
Nanging
Stéfanus
kebek
karo
Roh
Sutyi.
Dèkné
nyawang
nang
langit
weruh
kamulyané
Gusti
Allah
lan
uga
weruh
Gusti
Yésus
ngadek
nang
tengené.
56
Stéfanus
ngomong:
“Delokké,
aku
weruh
swarga
menga
lan
Anaké
Manungsa
ngadek
nang
tengené
Gusti
Allah.”
57
Kadung
krungu
tembung
kuwi
para
wargané
Kruton
Agama
terus
pada
bengok-bengok
karo
nutupi
kupingé.
Wong-wong
terus
ngroyok
Stéfanus.
58
Stéfanus
disèrèt
nang
sak
njabané
kuta,
terus
dibandemi
watu.
Wong-wong
sing
nyeksèni
mau
terus
pada
utyul-utyul
lan
saliné
njaba
terus
disèlèhké
nang
ngarepé
sakwijiné
wong
enom
sing
jenengé
Saulus.
59
Sak
barengé
dibandemi
watu
mau
Stéfanus
ndonga
marang
Gusti
ngomong:
“Duh
Gusti
Yésus,
tampanen
nyawaku.”
60
Dèkné
terus
sedeku
lan
ngomong
banter:
“Duh
Gusti,
mbok
salahé
wong-wong
iki
dingapura!”
Sakwisé
ngomong
kuwi
Stéfanus
terus
ninggal.